فست فشن چیست؟
تأثیر فست فشن در چرخه‌ی مد و خرید لباس
ورود فست فشن به زنجیره‌ی جهانی تولید لباس، مغازه‌ها و خریدهای آنلاین حکایت از تسلط این سیستم در صنعت مد دارد. اما فست فشن چیست و چگونه بر مردم، حیوانات و کره زمین تأثیر گذاشته است؟ قبلاً خرید لباس مطابق با مد روز اتفاقی بود که سالی چند بار و بیشتر با تغییر فصل انجام می‌شد، اما از حدود 20 سال پیش این وضعیت تغییر کرده است. قیمت لباس کاهش و روند چرخه تولید افزایش یافته تا حدی که خرید لباس تبدیل به یک سرگرمی شده است؟
فست فشن چیست؟
فَست فَشن به انگلیسی Fast Fashion را می‌توان در ساده‌ترین حالت «لباس مدرن و ارزان قیمت» توصیف کرد. ایده‌های این صنعت از فرهنگ و افراد مشهور هر کشور گرفته می‌شود و برای این‌که بتوانند پاسخگوی نیاز مصرف‌کنندگان باشند، با سرعت سرسام‌آوری به تولید لباس و عرضه آن به فروشگاه‌ها می‌پردازند. در حقیقت در فست فشن هدف این است که «جدیدترین سبک‌های موجود در بازار مد در سریع‌ترین زمان ممکن به‌دست خریدار برسد. متأسفانه به‌دلیل ارزان بودن و همچنین ورود سریع مدل‌های جدید، خریدار بعد از چند بار پوشیدن، لباس را در حالی که هنوز در اوج محبوبیت و استفاده است کنار گذاشته و به‌دنبال لباس و مد جدید می‌رود. سیستم فست فشن یا مد سریع در واقع باعث می‌شود که لباس تبدیل به یک یا دوبار مصرف شود و برای این‌که فرد از دنیای مد جا نماند، مجبور است که ظاهر خود را همانند لباس‌های جدید تغییر دهد. این دقیقاً همان نکته‌ای است که باعث شده تا این سیستم به یکی از بزرگترین آلاینده‌ها و سمی جهان تبدیل شود. علاوه بر تخریب محیط زیست این سیستم دارای معایب دیگری از جمله تولید بیش از حد از یک مارک و لباس، عدم اطلاع در مورد مواد اولیه تهیه پوشاک، خطرات شدید سلامتی برای کارگران این حوزه، عدم پرداخت حقوق به کارگران فعال در این سیستم و... است که می‌تواند هشداری برای عدم‌حمایت از این سیستم باشد.
تاریخچه آن
فست فشن بیشتر به توصیف یک مدل تجاری سودآور که مبتنی بر تکرار و از روی کت واک‌ها گرفته شده، می‌پردازد. در این سیستم تولید لباس در کمترین زمان ممکن (حداکثر دوهفته) وارد چرخه‌ی مد می‌شود. سیستم فست فشن در اواخر قرن بیستم و با ارزان شدن پارچه و تولید پارچه‌هایی مانند پلی‌اِستر، نایلون و... متولد شد. این سیستم با به‌کارگیری نیروی کار ارزان و گاهی اوقات بدون حقوق، به‌سرعت پاسخ نیازهای بازار مد را می‌دهد. هنگامی که برند ZARA در آغاز دهه 1990 در نیویورک اولین محصول این سیستم را تولید کرد، مردم برای اولین بار اصطلاح «فست فشن» را شنیدند. این اصطلاح توسط نیویورک تایمز برای توصیف تولیدات زارا به کار رفت که فقط 15 روز طول می‌کشید تا یک کالکشن از مرحله طراحی، تولید و به فروشگاه‌ها عرضه شود.
زمان ورود آن به دنیای مد
با این‌حال برای زمان دقیق ورود فست فشن به دنیای مد باید به قبل از دهه‌ی 1800 برویم. در آن دوران لباس‌ها بر پایه پشم و چرم تولید می‌شود و افراد زیادی لباس‌های خود را می‌بافتند. انقلاب صنعتی، فناوری جدید مانند چرخ خیاطی را وارد بازار کرد. دیگر تولید لباس راحت‌تر، سریع‌تر و ارزان‌تر انجام می‌شد. در این دوران مغازه‌های تولید لباس برای تأمین پوشاک طبقات متوسط به‌وجود آمدند. بسیاری از این مغازه‌ها از افراد مهاجر به‌عنوان کارگر استفاده می‌کردند. اولین فاجعه مهم کارخانه پوشاک با آتش‌سوزی در کارخانه Triang Shirtwaist در سال 1911 در نیویورک رخ داد و باعث مرگ 146 زن و مرد جوان مهاجر شد. در دهه‌ی 1960 و 70 جوانان در حال ایجاد مدهای جدید بودند، و نوع لباس پوشیدن‌شان بیان شخصیت‌شان بود، اما بین مد طبقه بالا و پایین تفاوت زیادی وجود داشت. در اواخر دهه 1990 و 2000 مد ارزان قیمت به اوج خود رسید. فروشگاه‌های آنلاین و مغازه‌های فروش پوشاک می‌توانستند مد روز برندهای معروف مانند H&M، ZARA و Topshop را در اختیار داشته باشند. این برندها، لباس‌ها را براساس برترین عناصر طراحی مد تولید و به‌سرعت و با قیمتی ارزان به بازار عرضه می‌کردند.
برای فست فشن چه باید کرد؟
ویوین وست‌وود، طراح انگلیسی در این زمینه می‌گوید: «کمتر بخر، خوب انتخاب کن، ماندگار باش!
- کم خریدن اولین قدم است.
سعی کنید لباس‌های مورد علاقه خود را در کمد پیدا و با ایجاد تغییری در آن، دوباره از آن استفاده کنید. چرا آن شلوار جین قدیمی را به یک شلوارک مد رروز تبدیل نمی‌کنید؟
- خوب انتخاب کنید.
انتخاب پارچه‌ای که دوستدار محیط زیست باشد بسیار مهم است. سعی کنید نکات منفی و مثبت هر پارچه را بدانید و در هنگام خرید بهترین و مناسبت‌ترین را انتخاب کنید.
- ماندگار شوید.
با پیروی از دستورالعمل‌های مراقبت از لباس، می‌توانید تا زمانی که فرسوده شوند، از آن‌ها استفاده کنید و در نهایت مسئولیت بازیافت آن را برعهده بگیرید.
